De jongeren die u voor het programma aanwerft, zullen een beslissende invloed hebben op het succes van het programma Hoe u de juiste jonge ervaringsdeskundigen aanwerft, hangt grotendeels af van de context waarin u werkt. Sommige uitvoerders werken zeer nauw samen met hun jongeren, terwijl andere op meer afstand werken en daarom meer afhankelijk zijn van de medewerking en het inzicht van derden en van selectiegesprekken.

Ze luisteren echt naar me, ik kon echt zien dat ze naar me luisteren.

Jason – Ervaringsdeskundige – Youthlab trainer, Nederland

Jongeren die baat hebben bij uitwisseling met justitieprofessionals hebben vaak vergelijkbare kwaliteiten en kenmerken:

• Zin om hun verhaal te vertellen : Jongeren die deelnemen aan het YouthLab zijn intrinsiek gemotiveerd om mee te doen. Zij willen hun verhalen delen en meedelen wat zij in hun leven hebben meegemaakt. Zij voelen de drang om hun hart te luchten, om hun verhaal op een constructieve manier te delen. Het is hun hoop dat anderen ervan zullen leren.

• Zin om het podium te betreden : Een geschikte jonge kandidaat wordt doorgaans herkend door een zeker gemak te tonen bij het innemen van een standpunt en het delen van zijn mening in een groep. Potentiële deelnemers vallen het vaakst op door hun aanwezigheid, door het nemen van initiatief en soms door het streven om de leider van de groep te zijn. Hij of zij is niet bang om iets te zeggen, zelfs als niemand in de kamer zijn mening deelt.

• Komt voornamelijk uit een groep voor langdurig ingezetenen (in jeugddetentie): Ruim 70 procent van onze leden heeft meerdere jaren in jeugddetentie doorgebracht, meestal tussen één en vier jaar. Hun belangrijkste motivatie om zich aan te sluiten is dat zij klaar zijn met hun (vorige) criminele leven, waarbij zij in en uit de gevangenis zijn gegaan. Zij willen een verandering teweegbrengen, zowel voor zichzelf als voor anderen, door hun verhaal te delen. Zodat zij een voorbeeld kunnen zijn voor jongeren en hen helpen andere levenskeuzes te maken en de overstap te maken naar een leven zonder criminaliteit.

• Is iemand die zich bezighield met veel voogden, maatschappelijk werkers en therapeuten: die misschien vele jaren van hun jonge leven in de justitiële of kinderzorg hebben gezeten. Zij kunnen contact hebben gehad met maatschappelijk werkers en therapeuten en behandelingen hebben gekregen terwijl zij hun tijd binnen uitzaten. Deze ervaringen – sommige goed, andere echt slecht – maken allemaal deel uit van de motivatie en de gretigheid van de jongeren om aan het programma deel te nemen. Ze zijn gemotiveerd om een verandering in het systeem aan te brengen, niet door te denken “verpest het”, maar ik streef ernaar dat hun stemmen en ervaringen worden gehoord.

• Is iemand met een kritische kijk op het gerecht en de kinderopvang: Omdat ze lange tijd in “het systeem” hebben gezeten en zowel positieve als negatieve gebeurtenissen hebben meegemaakt, hebben typische deelnemers een kritische kijk op de manier waarop dingen worden geleid. Maar in plaats van zich tegen het systeem te verzetten, willen zij een verandering teweegbrengen door hun kritische kijk te delen. De deelnemers worden getraind om hun boodschappen op een constructieve manier over te brengen. Ook nemen zij het systeem en de regels ervan serieus, en ontkennen zij niet noodzakelijkerwijs de uitdagingen waarmee beroepsbeoefenaren te maken hebben bij het werken met jongeren. Maar met hun ervaringen willen ze een ander licht werpen en hun standpunt delen – wat een eye-opener en waardevol inzicht kan zijn voor professionals.

• Is nieuwsgierig: De jonge deelnemers die aan het programma hebben deelgenomen, zijn meestal nieuwsgierig en leergierig naar de manier waarop het rechtssysteem tot stand is gekomen zoals het nu is. Zij staan open om het vanuit een ander gezichtspunt te bekijken. Daarom willen ze van justitieprofessionals horen hoe het is om hun werk te doen en hoe hun besluitvorming werkt in moeilijke gevallen.

• Is tussen de 18 en 25 jaar oud: De meeste deelnemers zijn tussen de 18 en 25 jaar oud. De meeste jongeren op deze leeftijd hebben een zekere afstand tot hun verhaal ontwikkeld, worden volwassen en verlaten de gevangenis. Ze kijken met een helikopterview naar hun jongere zelf, wat hen helpt om hun verhaal op een constructieve en reflectieve manier te vertellen.

Bij het ontwikkelen van ons faciliterende programma voor jongeren-x-justitie-uitwisselingen tussen jonge ervaringsdeskundigen en justitieprofessionals, werden we sterk geïnspireerd door het Lundy-model van kinderparticipatie.

Dit model is in 2007 ontwikkeld door de academische Laura Lundy, hoogleraar internationale kinderrechten aan de School of Education van de Queen’s University van Belfast ^[1] . Haar model biedt een manier om het recht op participatie van een kind te conceptualiseren, zoals vastgelegd in artikel 12 van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind.

Wat het Lundy-model zo waardevol maakt, is de manier waarop het uitlegt hoe uitwisselingen tot stand komen zodat ze ‘zinvol en effectief’ zijn in termen van jongerenparticipatie. Het verankert dat er wordt niet alleen naar de stem van de jeugd geluisterd, maar er wordt ook rekening mee gehouden en heeft daadwerkelijk invloed op de besluitvorming en het beleid – en dat is superbelangrijk! Niet alleen om redenen van effectiviteit en impact, maar ook om te voorkomen dat jongeren (weer) tegenvallende ervaringen hebben met vertegenwoordigers van justitie.

Het Lundy-model identificeert vier elementen voor betekenisvolle jongerenparticipatie: ruimte, stem, publiek en invloed. Young in Prison paste dit model aan voor het YOUthLab en voegde ‘intentie’ toe als een vijfde element voor zinvolle participatie – wat waardevol is gebleken voor andere partners die het model implementeren.

We moedigen je aan om deze uitgebreide versie van het Lundy-model als kompas te gebruiken naarmate je vordert in het ontwerpen van uitwisselingen tussen jongeren en justitie binnen jouw context. Vraag jezelf: Heb je ervoor gezorgd dat alle vijf elementen voldoende zijn verzorgd? Zo niet, hoe kunt u zich dan versterken?

1. Lundy, L. (2007) ‘Voice’ is niet genoeg: conceptualisering van artikel 12 van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind (https://bera-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1080/01411920701657033 )

Het is ons volkomen duidelijk wat de voordelen zijn van deelname aan uitwisseling met jongeren voor justitieprofessionals en voor het systeem waarin zij werken. Zoals de Europese Commissie in 2011 in de EU-agenda voor de rechten van het kind , het kindvriendelijker maken van het rechtsstelsel in Europa is een topprioriteit. Getraind worden door jonge experts om hun behoeften, taal en standpunt te leren kennen, is een belangrijke stap om deze prioriteit te bereiken.

Maar wat zit er in voor de jongeren? Wat winnen zij door in uitwisseling te gaan met vertegenwoordigers van het rechtssysteem? Jarenlange nauwe samenwerking met jongeren deed ons de volgende motivaties herkennen voor jonge experts om mee te doen:

Zij willen een positieve bijdrage leveren door hun verhaal te delen

Meerdere jongeren hebben na (lange) detentie veel rechtvaardige en onrechtvaardige gebeurtenissen meegemaakt. Het is onze ervaring dat ze willen uiten wat er met hen is gebeurd, om het van hun borst te krijgen. Ze worden getraind om op een constructieve manier hun eerlijke ervaringen te delen. Hierdoor kunnen ze gehoord worden – een basisbehoefte van iedereen. Door hun ervaringen te delen, kunnen hun verhalen niet verloren gaan, maar juist een positieve bijdrage leveren.

Ze vinden het leuk om creativiteit te gebruiken als hulpmiddel voor gelijke communicatie

Creativiteit is een belangrijke pijler in de impactvolle uitwisselingen tussen jongeren en justitieprofessionals. Het stelt hen in staat elkaar als gelijken te ontmoeten, aangezien de meeste creatieve vormen niet meer vertrouwd zijn voor professionals dan voor jongeren. Daarom stimuleren we zowel professionals als jongeren om via creatieve vormen te verbinden. Afhankelijk van de creatieve benaderingen die in je programma worden gebruikt, kunnen jongeren de kans krijgen om zich te uiten door middel van rap of gesproken woord. Creativiteit stelt hen in staat om hun verhaal te vertellen in een taal die hen in staat stelt.

Wat mij motiveert in dit project is om professionals in een ander licht te kunnen zien, in een beter licht, te kunnen communiceren zonder deze hiërarchische relatie, zelfs als het respect aanwezig blijft. Ik vind het ook leuk dat ik kan delen wat ik heb meegemaakt, wetende dat er naar me wordt geluisterd en dat het andere jonge mensen zal helpen.

Jonge Trainer, België

Het maakt ze onderdeel van een ondersteunende gemeenschap

Wanneer jongeren na vele jaren vrijgelaten worden, kan het zijn dat ze geen gemeenschapsgevoel hebben. Samen met gelijkgestemde ervaringsdeskundigen op een programma staan en onder begeleiding van mensen die opkomen voor hun behoeften, helpt hen om gemeenschappelijke relaties aan te gaan. Ze delen ervaringen met elkaar en groeien als team. Samen verkennen ze een nieuwe weg en vinden nieuwe richtingen in het leven – zonder criminaliteit.

Ze worden een rolmodel

De eerste en belangrijkste motivatie voor jongeren om mee te doen blijkt de mogelijkheid om een voorbeeld en een stem te zijn voor andere jongeren. Door hun verhaal te delen, kunnen ze hun stem laten horen en uitleggen welke impact hun verblijf in detentie op hen heeft gehad. Het geeft hen de kans om te laten zien hoe ze een verandering kunnen aanbrengen en een ander pad in het leven kunnen kiezen. Door hun verhaal te delen en om hulp te leren vragen, leren ze zich open te stellen, voor nieuwe kansen maar ook voor steun.

Ze doen nieuwe werkervaringen op en bouwen een netwerk op

Wij vinden het cruciaal dat jongeren een redelijke vergoeding krijgen voor het delen van hun perspectieven met justitieprofessionals. Het betalen van een vergoeding bovenop de onkosten communiceert dat we de jongeren serieus nemen en dat hun ervaring en tijd van echte waarde zijn. Het draagt ook bij aan de waargenomen gelijkheid in de uitwisseling met professionals. Het behoeft geen betoog dat de financiële regeling op zich een belangrijke stimulans is voor de jongeren om te komen opdagen, maar dat betekent niet dat hun engagement alleen om het geld gaat – zoals alle andere drijfveren laten zien.

De mogelijkheid/ervaring van genezing

Door hun verhaal op een creatieve en constructieve manier te vertellen, ervaren de jongeren een gevoel van genezing – ook al is het indirect. Dit werd door meerdere jongeren geuit! Ze leggen uit hoe het delen van hun ervaringen met veel mensen in verschillende omgevingen hen heeft geholpen bij het verwerken. Sommigen zeiden zelfs dat het hen hielp te begrijpen hoe hun leven zich tot dusver had ontwikkeld. Zonder expliciet te streven naar een gevoel van genezing, faciliteren we indirect een veilige ruimte voor de jongeren om hun verhaal te delen en te verwerken.

Vroeger dacht ik dat de professionals robots waren die me wilden straffen. Het klinkt misschien stom, maar nu besef ik dat het ook mensen zijn.

Jason – Ervaringsdeskundige, Nederland

Wanneer een jongere betrokken is bij de rechtspraak, komt hij in aanraking met een groot aantal professionals. Elk van hen kan een impact hebben op hun traject – positief of negatief. Het Jeugdlab wil daarom een divers aanbod van justitiële en (forensische) jeugdzorgprofessionals bereiken.

Justitieprofessionals die baat kunnen hebben bij onze Youthlab-training, zijn professionals die:

• ofwel een structurele rol spelen in het proces van een jongere en een directe werkrelatie met hen hebben , terwijl ze in een gesloten inrichting verblijven en/of na vrijlating – zoals: pedagogisch medewerkers/groepswerkers of reclasseringswerkers of therapeuten;

• een grote impact hebben op het leven van een jongere door hun besluitvorming , zoals rechters en openbare aanklagers;

• kan een grote impact hebben door hun aanpak en omgang met jongeren aan het begin van hun arrestatie/proces of in de buurt, zoals politieagenten.

Hoewel het profiel van de professional varieert en niet bepalend zou moeten zijn voor hun vermogen om deel te nemen aan de uitwisselingen, zijn de bereidheid om extra mijlen te gaan en de leergierigheid positief gebleken tijdens de uitwisselingen en daarna

Als volwassenen doen we altijd alsof we jonge mensen lesgeven, maar deze keer waren het zij die ons iets leerden, in feite heel veel.

Advocaat – Youth x Professional Exchange deelnemer, Italië

Justitieprofessionals ontmoeten en horen in hun werk veel verschillende jongeren in conflict met de wet. Ze hebben vaak complexe professionele rollen, met een hoge werkdruk en veel (zo niet alle!) uitzonderlijke gevallen. Dit kan ertoe leiden dat de professionals eenvoudigweg niet de tijd hebben om betrokken te raken bij de levens/verhalen van de jongere, ook al willen ze misschien echt het belang van hun perspectief weten en inzien.

Wanneer we betrokken raken bij het Youthlab, onderstrepen we dat het doel van het initiatief is om een beter begrip van de jongere te kweken dat verder gaat dan hun dossier . Een begrip dat wordt gekenmerkt door het perspectief, de behoeften en ervaringen van de jongere. Via de jongeren-x-justitie-uitwisselingen inspireren de junioren de professionals om er altijd aan herinnerd te worden dat elke jongere zijn eigen levensverhaal heeft .

De uitwisselingssessies zijn een veilige ruimte en leeromgeving voor zowel jongeren als professionals, om te delen en te leren van elkaars perspectieven, rollen en verantwoordelijkheden in het proces. Het doel is om de professional uit te nodigen en aan te moedigen om altijd te proberen door de ogen van de jongere te kijken/begrijpen, die extra stap te zetten om hun behoeften te begrijpen en te helpen zijn weg te vinden naar zijn beste pad in het leven.

Bovendien helpen de gesprekken die professionals kunnen hebben met de ervaren experts in de sessie hen ook de taal en redenering van jongeren te begrijpen. De taal van jongeren, vooral met straattaal, wordt vaak verkeerd begrepen en hun gedrag verkeerd geïnterpreteerd. Jongeren krijgen de kans om aan professionals uit te leggen waarom zij denken dat ze het beste gebruik kunnen maken van hun zwijgrecht of wat er werkelijk in hen omgaat achter de (soms) gesloten of onverschillige houding.

De rol van YouthLab-facilitator (door verschillende uitvoerende partners ook wel senior trainer genoemd) is essentieel voor een succesvol programma. De rol omvat het opleiden van jongeren tot ervaringsdeskundigen (ook wel Junior lid of Junior Trainer genoemd) en het faciliteren van de jongeren x justitie uitwisselingen.

Zowel het trainen als het faciliteren is intensief en vaak emotioneel belastend. Begeleiders begrijpen de rol van constructieve conflicten en spanningen en zijn in staat om te allen tijde een ruimte te bieden waar alle deelnemers zich gerespecteerd en zelfverzekerd voelen voor zinvolle uitwisseling.

Hieronder staan enkele belangrijke kenmerken van een YouthLab-facilitator:

• Een verbinder: De YouthLab-facilitator is in staat om verbinding te maken en te vertalen tussen de wereld (en beleving) van jongeren en de systemische wereld van deze justitiële professionals. De begeleider wil de nadruk leggen op zowel de complexiteit van hun beroep, maar hen ook uitdagen om echt te luisteren, de verhalen en impact van de ervaringen van jongeren met (in) het rechtssysteem te begrijpen.

• Een creatieve denker: Omdat de training gebaseerd is op creatieve methoden, heeft de begeleider idealiter ervaring in het verleden in een creatieve discipline , zoals gesproken woord of verhalen vertellen. Door de training te openen met gesproken woord, geeft de begeleider een voorbeeld in het zich openstellen/kwetsbaar zijn, en stimuleert zo jongeren om hun ervaringen te delen met professionals in de volgende fasen van de training.

• Een mentor: Voor de junioren van YouthLab is de begeleider hun coach die hen door de opleiding begeleidt. Ze kunnen bepaalde afgesproken regels of tekens met elkaar hebben, als de spanning of emoties te hoog oplopen voor een jongere. Anderzijds navigeert de begeleider tijdens de sessie op een neutraal terrein , zodat beide partijen de ruimte en gelegenheid krijgen om hun mening te uiten. De begeleider zorgt er altijd voor dat de jongeren het laatste woord hebben om een onderwerp met jongeren af te sluiten, maar op een positieve en constructieve manier.

Kortom

De begeleider moet ervaring hebben en/of vertrouwen hebben in:

• opleiding geven aan professionals en aan jongeren;

• begrip van justitie/wereld, vanuit perspectief van jongeren en professionals;

• creatief denken en handelen en je op je gemak voelen om het podium te betreden;

• jongeren begeleiden.

WIE LEGITIMALISEERT HET PROJECT?

Het YouthLab bestaat dankzij bondgenoten – alleen met hun instemming kan training worden opgenomen in de curricula. Daarom is het essentieel om uw netwerk van belanghebbenden te analyseren en te begrijpen wie u verder kan helpen.

Ten tweede is het JeugdLab ook afhankelijk van voldoende instroom van jonge deelnemers: dit zijn jongeren die, voordat ze bij het Jeugdlab kwamen, op moeilijk bereikbare plaatsen (zoals jeugdgevangenissen) zaten. De volgende soorten bondgenoten kunnen ons daarbij helpen:

Een (normatieve & institutionele) zwaargewicht vertegenwoordiger uitnodigen

Het is niet uitgesloten dat officieren van justitie worden opgeleid door een door hen veroordeelde jongere – dat zou voor aarzeling kunnen zorgen binnen de gelederen van bijvoorbeeld het Openbaar Ministerie. Het Nederlandse JeugdLab boekte veel vooruitgang toen bij de eerste JeugdLab-bijeenkomst de hoogste korpschef van het Openbaar Ministerie zo’n belangrijke rol speelde. Hij was onder de indruk en werd echt gewaardeerd. Naderhand gaf hij aan de neiging te hebben om ‘zoiets’ structureel te hebben. Dit was een cruciaal moment: dankzij de inzet van een ‘normatief zwaargewicht’ kon alle aarzeling binnen de organisatie worden overwonnen. Tegelijkertijd betekende dit engagement echter niet dat alles geregeld was.

Onze weg vinden door de organisatie met iemand die in het project gelooft

Zodra normatief commitment is vastgesteld, begint de zoektocht naar een geschikte locatie. In Nederland duurde het anderhalf jaar voordat het JeugdLab werd gehuisvest in het opleidingscentrum voor officieren van justitie en rechters. Het werd daar gebracht door een ‘landelijk coördinerend specialist’, die inhoudelijk verantwoordelijk was voor het thema jeugdzaken. Dit was geen zwaargewicht in de eerder genoemde zin, maar iemand met een ‘ziek netwerk’. Deze persoon hebben we meerdere keren ontmoet voor de koffie, omdat vooraf niet duidelijk was waar YouthLab zou passen. We hadden veel meetings en try-outs, maar vaak was het geen ‘perfect fit’. Dit veranderde toen we op het idee kwamen om gewoon iets te organiseren.

Zorgvuldig de selectie van je eerste try-out samenstellen

In Nederland zijn er ‘gewone’ jeugdofficieren van justitie en ‘coördinerende jeugdofficieren van justitie’. Voor hun eerste YouthLab-training zetten we leden van de tweede groep en de goed verbonden en betrokken professional samen in één ruimte. De training was leuk en een groot succes: veel deelnemers verwijzen er nog vaak naar. Young in Prison Netherlands heeft er veel (eigen) geld in gestopt. De voorselectie bleek de perfecte groep ambassadeurs te zijn om de wil van de hele potentiële doelgroep wakker te schudden.

Je specialiteit verliezen en een sprong maken in de routine-machine genaamd bureaucratie

Terugkijkend kwam de echte drijfveer voor het Nederlandse JeugdLab uit een plaats die we het minst vermoedden: de planner van de trainingen voor officieren van justitie. Toen de hoogste chef, de netwerker en de invloedrijke voorselectie samenkwamen en eindelijk ruimte vonden om de training op regelmatige basis aan te bieden, werd de YouthLab-training ineens 3 jaar van tevoren gepland. Zo was YouthLab getransformeerd van iets ‘bijzonders’ in ‘iets dat gepland moet worden’. Tegelijkertijd groeide het financiële fundament van het YouthLab; het werd ook gemakkelijker om de steun van aandelenfondsen te krijgen, omdat ze nu tekenden voor iets dat zichtbare resultaten zou blijven opleveren. Tot op de dag van vandaag staat het Dutch YouthLab 2 tot 3 jaar van tevoren in de agenda van de organisatie. Zo kan het JeugdLab ook de jeugd garanderen dat er in de toekomst voldoende activiteiten en opdrachten voor hen zullen zijn.

Je specialiteit terugkrijgen door anderen uit te nodigen: wat zien ze?

YouthLab is een evenement, maar het is ook iets wat mensen echt raakt. Die tweede component vereist observatie en taal om expliciet te maken. Zodra het YouthLab begint te groeien, is het verstandig om bondgenoten te zoeken in de wetenschappelijke gemeenschap, om de impact die YouthLab heeft zo sterk mogelijk onder woorden te kunnen brengen.

En uitnodigen van wie wil, maar (nog) niet durft

De vier genoemde personen/rollen volgden elkaar op in de volgende volgorde: via de chef werkte YiP NL zich een weg naar de routinematige werking van de organisatie. Vervolgens deelden we dit verhaal met iedereen die maar wilde luisteren. Ook daar werden we vaak begroet met een mengeling van enthousiasme en aarzeling. Voor deze groepen maakten we van onze reguliere trainingen met het OM een uitje – op voorwaarde dat ze actief aan de sessies deelnamen. Zo konden ze zelf de betekenis van zo’n training ervaren. Maar belangrijker: ze zagen de betrokkenheid van een partner uit een ander deel van de justitiële keten. Heel vaak hoorden we het volgende argument herhalen: “Het OM doet het ook!” En daarna gingen deze mensen op zoek naar commitment in hun eigen organisatie.

Enkele praktische stappen

Zorg bij het organiseren van de training voor een online registratie (met een duidelijke deadline) om gemakkelijk te communiceren met alle deelnemers. Stuur vóór de training een e-mail naar alle deelnemers om hen te bedanken voor hun inschrijving en om te communiceren in geval van annulering – als u meer inschrijvingen dan plaatsen heeft, kunt u een reservelijst maken. De e-mail moet ook de logistieke basisinformatie of de link naar de online vergaderruimte bevatten, het hoofddoel van de tijdlijn van de training en de sessies. Afhankelijk van hoe ver de sessies uit elkaar liggen, kan een vriendelijke herinnering ook nuttig zijn.

De jongeren die u voor het programma aanwerft, zullen een beslissende invloed hebben op het succes van het programma Hoe u de juiste jonge ervaringsdeskundigen aanwerft, hangt grotendeels af van de context waarin u werkt. Sommige uitvoerders werken zeer nauw samen met hun jongeren, terwijl andere op meer afstand werken en daarom meer afhankelijk zijn van de medewerking en het inzicht van derden en van selectiegesprekken.

Bij uw missie om geschikte jongeren te werven, kan het helpen na te gaan in hoeverre zij voldoen aan de criteria die wij belangrijk hebben geacht. Wij geloven dat jongeren die baat zullen hebben bij deelname aan uitwisselingen met justitiële professionals, de volgende kwaliteiten/kenmerken gemeen hebben:

• willen graag hun verhalen vertellen: Jongeren die hebben deelgenomen aan het Youthlab waren intrinsiek gemotiveerd om mee te doen. Zij willen hun verhalen delen en meedelen wat zij in hun leven hebben meegemaakt. Zij voelen de drang om hun hart te luchten, om hun verhaal op een constructieve manier te delen. Het is hun hoop dat anderen ervan zullen leren.
  Tegelijkertijd hebben we niet toegestaan dat jongeren die al een opleiding hadden genoten of als ervaringsdeskundigen optraden, hun verhaal al eerder op een constructieve manier konden doen. Het is onze visie dat het voor deelname van essentieel belang is dat zij in hun rol kunnen groeien, dat er ruimte is voor ontwikkeling.
• Is erop gebrand om op het podium te staan: Een geschikte jonge kandidaat herkent men doorgaans aan een zeker gemak waarmee hij stelling neemt en zijn mening deelt in een groep. Potentiële deelnemers vallen het vaakst op door hun aanwezigheid, door het nemen van initiatief en soms door het streven om de leider van de groep te zijn. Hij of zij is niet bang om iets te zeggen, zelfs als niemand in de kamer zijn of haar gedachten deelt.
• Is meestal uit een groep met een lang verblijf (in jeugddetentie): Meer dan 70 procent van onze leden heeft meerdere jaren in jeugddetentie gezeten, meestal tussen de één en vier jaar. Hun belangrijkste motivatie om zich aan te sluiten is dat zij klaar zijn met hun (vorige) criminele leven, waarbij zij in en uit de gevangenis zijn gegaan. Zij willen een verandering teweegbrengen, zowel voor zichzelf als voor anderen, door hun verhaal te delen. Zodat zij een voorbeeld kunnen zijn voor r jongeren en hen kunnen helpen andere levenskeuzes te maken en over te schakelen op een leven zonder criminaliteit.
• Is iemand die zich bezighield met veel voogden, maatschappelijk werkers en therapeuten: die misschien vele jaren van hun jonge leven in de justitiële of kinderzorg hebben gezeten. Zij kunnen contact hebben gehad met maatschappelijk werkers en therapeuten en behandelingen hebben gekregen terwijl zij hun tijd binnen uitzaten. Deze ervaringen – sommige goed, andere echt slecht – maken allemaal deel uit van de motivatie en de gretigheid van de jongeren om aan het programma deel te nemen. Zij zijn gemotiveerd om het systeem te veranderen, denken niet “bekijk het maar”, maar streven ernaar dat hun stem en ervaringen worden gehoord.
• Is iemand met een kritische kijk op het gerecht en de kinderopvang: Omdat ze lange tijd in “het systeem” hebben gezeten en zowel positieve als negatieve gebeurtenissen hebben meegemaakt, hebben typische deelnemers een kritische kijk op de manier waarop dingen worden geleid. Maar in plaats van zich tegen het systeem te verzetten, willen zij een verandering teweegbrengen door hun kritische kijk te delen. De deelnemers worden getraind om hun boodschappen op een constructieve manier over te brengen. Ook nemen zij het systeem en de regels ervan serieus, en ontkennen zij niet noodzakelijkerwijs de uitdagingen waarmee beroepsbeoefenaren te maken hebben bij het werken met jongeren. Maar met hun ervaringen willen zij een ander licht werpen en hun standpunt delen – wat een eyeopener en een waardevol inzicht voor professionals kan zijn.
• Is nieuwsgierig: De jonge deelnemers die aan het programma hebben deelgenomen, zijn meestal nieuwsgierig en leergierig naar de manier waarop het rechtssysteem tot stand is gekomen zoals het nu is. Zij staan open om het vanuit een ander gezichtspunt te bekijken. Daarom willen zij van justitiële beroepsbeoefenaars horen hoe het is om hun werk te doen en hoe hun besluitvorming in moeilijke zaken werkt.
• Is tussen de 18 en 25 jaar oud: De meeste deelnemers zijn tussen de 18 en 25 jaar oud. De meeste jongeren op deze leeftijd hebben een zekere afstand tot hun verhaal ontwikkeld, worden volwassen en verlaten de gevangenis. Zij kijken met een helikopterview naar hun jongere zelf, wat hen helpt hun verhaal op een constructieve en reflectieve manier te vertellen.

“Ze luisteren echt naar me, ik kon echt zien dat ze naar me luisteren.”

Jason – Ervaringsdeskundige – Youthlab trainer, Nederland

Voor organisaties die het YouthLab voor het eerst implementeren, kunnen een paar praktische stappen je helpen om op een duurzame en strategische manier vooruit te komen.

Voorbereidende fase

Als een eerste fase, identificeer of rekruteer een YouthLab-coördinatie – wiens rol erin bestaat de jongeren te ondersteunen, de trainingssessies te leiden en contact te leggen met de institutionele gastheer. Van daaruit kunt u de verschillende elementen van het project verkennen, te beginnen met:

• Het definiëren van de criteria voor de selectie van de ervaringsdeskundigen die de trainingen zullen leiden (jongeren);
• In kaart brengen en netwerken met justitieprofessionals (deelnemers trainingen).

Ten slotte moet u communicatie- en outreach-materiaal ontwikkelen om het project aan de verschillende doelgroepen uit te leggen.

Wervingsfase:

Als er een ‘verlanglijstje’ van jongeren en justitieprofessionals is opgesteld, is het tijd om hen te benaderen en het project in te voeren. Hopelijk lukt het je om voldoende commitment van beide groepen te krijgen. Bekijk hier meer informatie over het wervingsproces.

Er dient een contract getekend te worden tussen de organisatie en de jongeren. Het contract moet de verantwoordelijkheden van beide partijen vastleggen, evenals de voordelen voor jongeren. Het is ook belangrijk om een formulier voor geïnformeerde toestemming en vrijgave bij te voegen in lijn met de nationale en internationale regelgeving op het gebied van privacy en bescherming van persoonsgegevens.

Post-uitwisselingsfase:

Een positieve manier om de deelname van jongeren zinvoller en duurzamer te maken, is door hen een YouthLab-certificaat te bezorgen. Wanneer ze hebben deelgenomen aan verschillende uitwisselingen en de kans hebben gehad om vertrouwd te raken met het werk van uw organisatie, wordt het bovendien aangemoedigd om hen uit te nodigen om deel te nemen aan andere initiatieven buiten het project. Daarbij kan het gaan om advisering over strategische kwesties, het organiseren van jeugdoverleg of deelname aan bewustmakingsactiviteiten.