Het is ons volkomen duidelijk wat de voordelen zijn van deelname aan uitwisseling met jongeren voor justitieprofessionals en voor het systeem waarin zij werken. Zoals de Europese Commissie in 2011 in de EU-agenda voor de rechten van het kind , het kindvriendelijker maken van het rechtsstelsel in Europa is een topprioriteit. Getraind worden door jonge experts om hun behoeften, taal en standpunt te leren kennen, is een belangrijke stap om deze prioriteit te bereiken.
Maar wat zit er in voor de jongeren? Wat winnen zij door in uitwisseling te gaan met vertegenwoordigers van het rechtssysteem? Jarenlange nauwe samenwerking met jongeren deed ons de volgende motivaties herkennen voor jonge experts om mee te doen:
Zij willen een positieve bijdrage leveren door hun verhaal te delen
Meerdere jongeren hebben na (lange) detentie veel rechtvaardige en onrechtvaardige gebeurtenissen meegemaakt. Het is onze ervaring dat ze willen uiten wat er met hen is gebeurd, om het van hun borst te krijgen. Ze worden getraind om op een constructieve manier hun eerlijke ervaringen te delen. Hierdoor kunnen ze gehoord worden – een basisbehoefte van iedereen. Door hun ervaringen te delen, kunnen hun verhalen niet verloren gaan, maar juist een positieve bijdrage leveren.
Ze vinden het leuk om creativiteit te gebruiken als hulpmiddel voor gelijke communicatie
Creativiteit is een belangrijke pijler in de impactvolle uitwisselingen tussen jongeren en justitieprofessionals. Het stelt hen in staat elkaar als gelijken te ontmoeten, aangezien de meeste creatieve vormen niet meer vertrouwd zijn voor professionals dan voor jongeren. Daarom stimuleren we zowel professionals als jongeren om via creatieve vormen te verbinden. Afhankelijk van de creatieve benaderingen die in je programma worden gebruikt, kunnen jongeren de kans krijgen om zich te uiten door middel van rap of gesproken woord. Creativiteit stelt hen in staat om hun verhaal te vertellen in een taal die hen in staat stelt.
Wat mij motiveert in dit project is om professionals in een ander licht te kunnen zien, in een beter licht, te kunnen communiceren zonder deze hiërarchische relatie, zelfs als het respect aanwezig blijft. Ik vind het ook leuk dat ik kan delen wat ik heb meegemaakt, wetende dat er naar me wordt geluisterd en dat het andere jonge mensen zal helpen.
Jonge Trainer, België
Het maakt ze onderdeel van een ondersteunende gemeenschap
Wanneer jongeren na vele jaren vrijgelaten worden, kan het zijn dat ze geen gemeenschapsgevoel hebben. Samen met gelijkgestemde ervaringsdeskundigen op een programma staan en onder begeleiding van mensen die opkomen voor hun behoeften, helpt hen om gemeenschappelijke relaties aan te gaan. Ze delen ervaringen met elkaar en groeien als team. Samen verkennen ze een nieuwe weg en vinden nieuwe richtingen in het leven – zonder criminaliteit.
Ze worden een rolmodel
De eerste en belangrijkste motivatie voor jongeren om mee te doen blijkt de mogelijkheid om een voorbeeld en een stem te zijn voor andere jongeren. Door hun verhaal te delen, kunnen ze hun stem laten horen en uitleggen welke impact hun verblijf in detentie op hen heeft gehad. Het geeft hen de kans om te laten zien hoe ze een verandering kunnen aanbrengen en een ander pad in het leven kunnen kiezen. Door hun verhaal te delen en om hulp te leren vragen, leren ze zich open te stellen, voor nieuwe kansen maar ook voor steun.
Ze doen nieuwe werkervaringen op en bouwen een netwerk op
Wij vinden het cruciaal dat jongeren een redelijke vergoeding krijgen voor het delen van hun perspectieven met justitieprofessionals. Het betalen van een vergoeding bovenop de onkosten communiceert dat we de jongeren serieus nemen en dat hun ervaring en tijd van echte waarde zijn. Het draagt ook bij aan de waargenomen gelijkheid in de uitwisseling met professionals. Het behoeft geen betoog dat de financiële regeling op zich een belangrijke stimulans is voor de jongeren om te komen opdagen, maar dat betekent niet dat hun engagement alleen om het geld gaat – zoals alle andere drijfveren laten zien.
De mogelijkheid/ervaring van genezing
Door hun verhaal op een creatieve en constructieve manier te vertellen, ervaren de jongeren een gevoel van genezing – ook al is het indirect. Dit werd door meerdere jongeren geuit! Ze leggen uit hoe het delen van hun ervaringen met veel mensen in verschillende omgevingen hen heeft geholpen bij het verwerken. Sommigen zeiden zelfs dat het hen hielp te begrijpen hoe hun leven zich tot dusver had ontwikkeld. Zonder expliciet te streven naar een gevoel van genezing, faciliteren we indirect een veilige ruimte voor de jongeren om hun verhaal te delen en te verwerken.
Vroeger dacht ik dat de professionals robots waren die me wilden straffen. Het klinkt misschien stom, maar nu besef ik dat het ook mensen zijn.
Jason – Ervaringsdeskundige, Nederland